Kino Studio: dokument JANOS ESTERHAZY. NIEWYMAZANA HISTORIA
wstęp wolny
Bardzo wzruszająca, burzliwa i tragiczna historia Janosa Esterhazego, hrabiego węgierskiego, syna Elżbiety Tarnowskiej, wnuka rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, wychowywanego w polskim domu i polskiej kulturze. Losy hrabiego, który po zmianie granic po traktacie w Trianon nagle został mieszkańcem Słowacji i wziął na swoje barki walkę o losy wszelkich mniejszości narodowych, a podczas wojny uratował wielu Polaków i polski majątek (zarówno dobra kultury, jak i finansowe polskich banków, które trafiły na Węgry), sam przemycał na Węgry w bagażniku swojego auta gen. Sosnkowskiego i w swoim domu prowadził narady wojenne kluczowych polskich polityków i wojskowych w czasie II wojny, nadawałyby się na spektakularny serial, obrazujący historię Europy Środkowej od końca I wojny do czasów reżimu komunizmu. Ścigany zarówno przez nazistów, jak i sowietów, ukrywał się przez kilkanaście miesięcy w piwnicy z beczkami z winem w jednej z bratysławskich karczm. Po wojnie za ujawnianie zbrodni stalinowskich, na czele z katyńską, został wywieziony na Łubiankę i w 1946 r. skazany na wiele lat łagrów i pracy w fabryce porcelany, która odebrała mu resztki zdrowia. Do 1957 r. przebywał w 11 więzieniach - także we Lwowie, potem w Czechosłowacji - od Pilzna po Leopoldov, zmarł w Mirovie, w najcięższym więzieniu dla więźniów politycznych, a jego prochów nie wydano rodzinie aż do 2017 r.! Historię życia Janosa znamy przede wszystkim z korespondencji listowej Marii z Janosem, na bazie której powstała część scenariusza filmu. Są w nim również sceny fabularyzowane z udziałem opolskich aktorów - Grażyny Misiorowskiej i Andrzeja Czernika.